مقاله تمایز پذیری و هویت اجتماعی مبتنی بر مصرف

موضوع : تمایز پذیری و هویت اجتماعی مبتنی بر مصرف

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده ی پرینت می باشد.

چكيده
برجسته شدن تفاوت‏ها و هويت‏هاي اجتماعي ناشي از سبك‏هاي مصرف و تنوع اشكال آنها حتي در بين يك گروه اجتماعي به ويژه در ميان جوانان سئوالات زيادي را در خصوص ساخت‌يافتگي و الگوپذيري آنها مطرح كرده است. اين مقاله با استفاده از داده‌هاي يك مطالعة ميداني در شهر تهران، الگوي فعاليت‏ هاي تفريحي و ترجيحات موسيقايي و ماهواره ‏اي جوانان را به عنوان مولفه‏ هاي هويّت اجتماعي و تمايزپذيري جديد ناشي از سبك‏هاي مصرف مورد بررسي قرار می دهد و در پي آن است تا ببيند كه آيا فعاليت‏ هاي مربوط به حوزة مصرف در خصوص جوانان تابع الگو يا الگوهاي خاصي هستند و از ساخت اجتماعي تبعيت مي‏كنند؟ به‌ عبارتي آيا ما شاهد شكل‌گيري سبك‌ها يا خرده‌فرهنگ‌هاي جوانان هستيم؟ يا اينكه كنش‌ها و تمايلات مذكور خصلت فردي دارند؟ 
اين مطالعه نشان می دهد كه با توجه به فعاليت‏ هاي تفريحي ده نوع الگو يا سبك، با عنايت به علايق موسيقايي سه نوع الگو و همين‏طور با توجه به علايق ماهواره‏ اي سه نوع الگو در ميان افراد مورد مطالعه قابل تشخيص است. اين فعاليت‏ها و الگو‏ها با بيشتر متغيرهاي موقعيتي پاسخگويان همبستگي معني‏ داري را از نظر آماري نشان می دهند. نظر به نتيجه تحليل داده ‏ها، اين ‏فرضيه كه الگوهاي مربوط به فعاليت ‏هاي تفريحي داراي خصلتي فردي هستند، رد می شود و در عوض فرضية مبتني بر تاثير پذيري علايق و ذائقه‏ ها از جايگاه فرد در ساخت اجتماعي تاييد می شود. در واقع، اين‏گونه فعاليّت ‏ها و سبك‏ها در معرض محدويّت ‏هاي ساختاري قرار مي‏گيرند. همين‌طور، فعاليّت ‏هاي تفريحي و ذائقه‏ هاي پاسخگويان به عنوان يك زمينه اجتماعي مطرح مي ‏شوند كه آنها در آن فرصتي را براي شكل دادن به هويّت خويش و كسب استقلال از والدين مي‏يابند. يافته هاي پژوهش در زمينة وجود الگوها و سبك‏هاي متفاوت تفريحي، ذائقه‏ هاي هنري و مصرف رسانه ‏اي افراد، بيانگر پيدايش و نضج پديدة جديدي با عنوان خرده فرهنگ جوانان در درون فرهنگ كلّي است كه به نوبة خود عدم توفيق سياست‏ ها و برنامه‏ هاي فرهنگي رسمي مربوط به امور جوانان را در انطباق با فرهنگ حاكم مطرح مي‏كند.
واژگان کليدی: اوقات فراغت، جوانان، خرده فرهنگ، هويت اجتماعي.
مقدمه
بررسي فعاليت‏هاي خرده فرهنگي جوانان به ويژه در زمينه ‏هايي چون ذائقه ‏هاي فرهنگي، فعاليّت‏ هاي تفريحي، هنري و مصرف رسانه ‏اي و مانند آن، يكي از حوزه‏ هاي جديد و مهم مطالعاتي محسوب مي‏شود كه در سال‏هاي اخير توجه عدّة قابل ملاحظه ‏اي از محققان اجتماعي را به خود جلب كرده‏ است. اهميّت اين حوزه از يك‏سو از آن جهت مطرح است كه موضوع آن يعني دوره جواني و مسئلة جوانان پديده نسبتاً جديدتري است و با درجه صنعتي شدن و نوگرايي جوامع و پيدايش نظم‏ هاي اجتماعي جديد ارتباط دارد. فرآيندهاي مدرن مسايل جديدتري را براي جوانان به خصوص در زمينه وابستگي طولاني‏ تر آنان به خانواده ‏هاي خود و به تبع آن تاخير در استقلال‏شان ايجاد كرده است. بعلاوه اين موضوع به همراه وجود بازاري مناسب، كه فرصت‏ هاي زيادي را براي مصرف فراغت و تفريح در اختيار جوانان قرار مي‏دهد، دوره جواني را طولاني‏تر كرده و به شكل ‏گيري هويت‏هاي جديد فردي و اجتماعي مبتني بر فرهنگ‏هاي مصرفي منجر شده است كه به قول بورديو (1984، 1985) سنخ‏شناسي‏هاي قديمي مانند طبقه كه مبتني بر موقعيت اقتصادي‎، فعاليت توليدي و جايگاه شغلي هستند ديگر چندان قادر نيستند اين شرايط جديد را با تمايزپذيري پيچيده آن به ويژه مشخّصه‏ هاي اجتماعي، اعتقادي، رفتاري، ارزشي و نگرشي  را توضيح دهند. از اينرو، براي تبيين اين ويژگي‏  ها به خصوص در ميان گروه ‏هاي اجتماعي از جمله جوانان نياز به سنخ ‏شناسي‏ ها و طرح مفاهيم جديدي است كه اساساً به جنبه ‏هاي مصرفي كنش ‏هاي اجتماعي افراد بها داده ‏شود. از سوي ديگر، در حاليكه وجود خرده فرهنگ ‏هاي جوانان در هر جامعه‏ اي مي تواند معرّف تحوّلات اجتماعي و فرهنگي به سامان باشد و دريچه اي براي ورود نوآوري هاي فرهنگي تلقي شود، در موارد زيادي نيز مي ‏تواند به عنوان منبع تهديد و نابساماني و موضوع شكاف بين نسلي واقع شود. از اين جهت، رابطه اين خرده فرهنگ‏ ها با فرهنگ مسلّط در هر جامعه‏اي از اهميّت خاص سياسي، اجتماعي و فرهنگي برخوردار است.  اثرات و پيامدهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي خرده فرهنگ‌هاي مذكور در جامعه ما همواره مطرح بوده اند. در دهه‏ هاي گذشته به ويژه در سالهاي بعد از انقلاب اسلامي به همراه گسترش فرآيندهاي نوگرايي، تمايزپذيري اجتماعي و توسعه فنّاوري اطلاعات و ارتباطات جمعي، ترجيحات و الگوهاي فعاليّت خرده فرهنگي آنان بسط يافته و به يكي از مهمترين نگراني‏ها و دغدغه‏ هاي جامعه بزرگسال (اعم از والدين، معلمان مدارس و نيروهاي كنترل كننده اجتماعي) تبديل شده است. اين دغدغه‏ها به ويژه در مورد كلان شهر تهران، كه به دلايل تاريخي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي داراي بيشترين تنوّع فرهنگي و داراي بالاترين فعاليّت‏هاي خرده‏فرهنگي است، بيش از ساير شهرهاي ديگر كشور مطرح هستند. نكتة حائز اهميت اينكه، اغلب اين فعاليّت ها به عنوان آسيب‏ها و انحرافات اجتماعي و فرهنگي تفسير و محكوم می شوند به همين جهت، گفتمان هاي مورد استفاده در تبيين رشد خرده فرهنگ هاي جوانان در ايران، بيشتر خصلت سياسي و اخلاقي دارند و كمتر تلاش جدّي براي شناسايي آنها به عنوان يك واقعيّت اجتماعي و بدون پيشداوري شده ‏است. اين مقاله سعي دارد براساس مطالعه تجربي در شهر تهران، بخش مهمي از سئوالاتي كه همواره براي جامعه بزرگسال از نظر نوع، ماهيّت، حدود و توزيع اجتماعي در ميان جوانان  مطرح بوده اند، ولي به دلايل مذكور كمتر مورد بازشناسي قرار گرفته اند را شناسايي کند و دريابد كه آيا فعاليّت‏هاي خرده فرهنگي جوانان همچنان از ساخت اجتماعي تبعيت مي‏كنند يا اينكه فردي شده‏اند؟ به ديگر سخن آيا با توجه به اين فعاليّت‏ها ما شاهد شكل‏گيري و رواج الگوهاي واحدي در ميان جوانان مورد بررسي متعلّق به تمامي طبقات اجتماعي هستيم؟

چارچوب نظري
همانطور که گفته شد جامعة مدرن با تفكيك‏پذيري‏هاي پيچيده و ساخت‏يافتگي‏هاي جديد تعريف مي‏شود كه به مثابه قالب‏ها در مقابل وضعيت مشخّص قرار مي‏گيرند و عمل مي‏كنند. اگرچه راه های زيادي براي تبيين رتبه‏بندي‏هاي اجتماعي تفكيك‏پذيري‏هاي جامعه مدرن وجود دارد، ولي به طور‏كلي دو نوع سنّت فكري را مي‏توان در ادبيّات مربوطه براي تبيين اين موضوعات از جمله خرده‏ فرهنگ‏هاي جوانان با تاكيد بر الگوهاي تفريحي و سبك‌هاي مصرفي تشخيص داد. يك سنّت فكري براي توصيف و تبيين واقعيّت‏هاي جامعة مدرن بر مفاهيمي چون فردي شدن ، مخاطره و دودلي تاكيد مي‏كند.


فهرست مطالب


عنوان:

چکیده

مقدمه

چارچوب نظري

روش‏ شناسي

يافته ‏ها
ترجيحات موسيقايي جوانان

ترجيحات ماهواره ‏اي

نتیجه گیری

منابع

دانلود کامل این فایل ، بعد از خریداری