جزوه دست نویس حقوق قواعد فقه 2 جرایی- دانشگاه فاران- دکتر ناکینی

قواعد فقه در واقع آن دسته از فرمول‌های کلی به‌شمار می‌روند که به وسیله آن می‌توان قوانین محدودتر را درک کرد و صرفاً به یک مورد خاص تعلق ندارند بلکه اساس فهم و درک بسیاری از قوانین قرار می‌گیرند. این قواعد از یک جهت، جزیی از مسائل فقه و از جهتی دیگر جزیی از مسائل دانش اصول به‌شمار می‌روند.
‌قواعد فقهى به معنای احكام كلّىِ جارى در ابواب گوناگون فقه است.
قواعد فقهى، مقابل قواعد اصولی ، و به معناى آن دسته از احکام کلی است كه در ابواب گوناگون فقه جريان داشته و منشأ استنباط احکام جزئی مى‌شود، مانند: قاعده « لا ضرر » كه هر جا ضررى متوجه شخص شود، مطرح مى‌گردد؛ و در بسيارى از ابواب فقه، هم چون بیع ، اجاره ، طلاق و غيره به كار مى‌رود.
براى قواعد فقهى و اصولى فرق‌هاى زيادى بيان شده است؛ بعضى معتقدند قواعد فقهى، احکام مى‌باشد، در حالى كه بيشتر قواعد اصولى، بر حکم شرعی مشتمل نيست، بلكه فقط طريق استنباط حکم شرعی است.
بعضى ديگر بر اين باورند كه قاعده اصولى و فقهى در اين كه هر دو كبراى استنباط قرار مى‌گيرند، مشترك‌اند، اما تفاوتشان در اين است كه:
۱. مسئله اصولى فقط براى استنتاج حكم كلى صلاحيت دارد؛ به خلاف قاعده فقهى كه صلاحيت استنتاج حكم جزئى را دارد؛
۲. مسئله اصولى به حال مجتهد مفيد بوده و مقلد از آن بهره‌اى ندارد؛ به خلاف قاعده فقهى كه نتيجه آن به حال هر دو مفيد است.
مبحث جزایی، یکی از مهم‌ترین مجموعه‌‌‌های فقهی در بحث کیفری محسوب می‌شود که برای هر دانشجو و دانش‌پژوه رشته‌های حقوق، فقه و مبانی حقوق ضرورت دارد. این آموزش به بحث قواعد فقهی در قانون مجازات اسلامی و فقه می‌پردازد و قواعد مهم فقهی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و تحلیل‌های متفاوتی را ارائه می‌نماید. اهمیت آموختن این آموزش برای یادگیری قانون مجازات اسلامی و ادله فقهی در قانون مجازات اسلامی ضرورت دارد.
کلیات قواعد فقه جزایی
تبیین مفاهیم کلی در زمینه قواعد فقه
بررسی و تحلیل مفاهیم به کار رفته در بحث فقهی در زمینه‌ کیفری
تقسیم‌بندی اقسام قاعده فقهی و تحلیل آن‌ها
مقایسه قواعد فقهی با مفاهیم مشابه در زمینه فقه ‌اسلامی
تبیین کاربرد قاعده فقهی در زمینه‌های مختلف در قضا و حقوق
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی کلیات قواعد فقهی کیفری و جزایی
قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
کلیات فقهی در ارتباط با قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
تبیین سیر تاریخی در ارتباط با قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
مفاد اجمالی قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
مقایسه قاعده قبح عقاب بلابیان با اصل رافعیت
بررسی بیان تکلیف یا عقوبت
مستندات فقهی قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
تبیین دلیل عقلی در مستندات فقهی
بیان نظریات مخالف در این زمینه
تبیین دلایل نقلی در مستندات فقهی
مجاری قاعده قبح عقاب بلا‌بیان
تبیین مبحث اباحه و حظر
تبیین مبحث اصل برائت
تبیین مبحث جهل به حکم
تبیین حدود اصل قانونی بودن جرم و مجازات
اصل قانونی بودن جرم و مجازات در قوانین ایران
قاعده درأ - بخش یکم
مستندات فقهی قاعده درأ
تبیین مستند فقهی روایات در قاعده درأ
منابع روایی اهل سنت
منابع حدیثی امامیه
: قاعده درأ - بخش دوم
تبیین تسالم اصحاب بر حجیت قاعده درأ
تبیین مطابقت مفاد قاعده با اصول عقلی
تبیین روایات وارده در مورد معذور بودن جاهل
تحلیل و بررسی کلمات فقهی قاعده درأ
تبیین واژه شبهه
تبیین اقسام شبهه از منظر فقه عامه
تبیین تقسیمات شبهه از نظر فقه امامیه
تبیین تقسیم‌بندی شبهه بر اساس حقوق جزای عرفی
بحث و بررسی واژه الحدود
بحث و بررسی واژه تدرأ (درأ)
تبیین ملاک در عروض شبهه
تبیین دایره شمول قاعده درأ
تبیین حدود به معنای اخص
تبیین تعزیرات در قاعده درأ
تبیین شمول قاعده درأ در خصوص قصاص
تبیین شمول قاعده درأ در خصوص دیات
تبیین رابطه قاعده درأ با اصول و قواعد فقهی دیگر
تشریح رابطه قاعده درأ با اصل برائت
تشریح رابطه قاعده درأ با اصل احتیاط
......